احتمالاً تابه‌حال خودتان یا نزدیکانتان با عارضه آبسه دندان روبه‌رو شده‌اید. آبسه دندان بافت پر از چرکی است که در اطراف ریشه دندان یا روی لثه ایجاد می‌شود. آبسه دندان شامل سنی خاصی نیست، و از جوان تا پیر ممکن است با این مشکل روبه‌رو شوند. آبسه دندان را اگر به‌موقع درمان کنید نمی‌تواند مشکل جدی ایجاد کند، اما در صورت عدم پیگیری مانند هر عفونت دیگری ممکن است گسترش یابد و شکل خطرناکی فک، گردن و سر را درگیر کند. در مواردی ممکن است که جوش‌های چرکی داخل دهان و روی لثه را با آبسه دندان اشتباه بگیرید. جوش‌های چرکی پس از مدتی به‌خودی‌خود رفع می‌شوند؛ اما آبسه دندان رفع نمی‌شود و در صورت بروز این مشکل حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
انواع آبسه دندان
آبسه دندان بسته به محل ایجاد، نوع آبسه و دلیل ایجاد به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند:
آبسه پریودنتال
آبسه پریودنتال که به آن آبسه جانبی نیز می‌گویند؛ این ضایعه در اغلب اوقات بر روی استخوان کنار دندان ایجاد می‌شود. این آبسه یکی از شایع‌ترین و پردردترین نوع آبسه دندان است که در اثر تجمع بیش از حد باکتری و ایجاد کیست پریودنتال به وجود می‌آید. درمان این آبسه نیاز به زمان دارد و در مواردی ممکن است درمان کامل آن تا ماه‌ها طول بکشد.
آبسه پری‌آپیکال
محل اصلی ایجاد آبسه پری‌آپیکال انتهای ریشه دندان است. به‌دلیل وجود لثه در نزدیکی ریشه دندان در مواردی چرک ناشی از آبسه از طریق نوک ریشه و استخوان به داخل لثه سرایت می‌کند و باعث متورم‌شدن لثه می‌شود. وجود چرک در لثه باعث بروز درد شدید می‌شود که این درد در هنگام غذاخوردن و جویدن غذا بیشتر نیز می‌شود.
در این نوع آبسه باتوجه‌به محل دندان در مواردی ممکن است عفونت از طریق لثه به بافت‌های نرم سرایت پیدا کند و به فک، گونه و یا کف دهان برسد. در مواردی مانند جوش‌های پوستی ممکن است این عفونت نیز باعث باز شدن منافذ پوست شده و از محل تورم تخلیه شوند. لازم به ذکر است که گسترش عفونت در نواحی اطراف دهان می‌تواند در مواردی حتی خطر مرگ داشته باشد. در آبسه پری‌آپیکال بر خلاف تصور عفونت از ریشه دندان ایجاد نمی‌شود؛ بلکه از داخلی‌ترین قسمت دندان یعنی پالپ ایجاد شده و به ریشه دندان و از آنجا به دیگر نواحی گسترش پیدا می‌کند.
آبسه ژنژیوال
آبسه ژنژیوال یکی از شایع‌ترین نوع آبسه است. در این نوع آبسه عفونت بین لثه و دندان ایجاد می‌شود. آبسه ژنژیوال ممکن است به دلایلی از جمله مسواک‌زدن اشتباه، پوسیدگی دندان، شکستگی دندان، گیرکردن غذا در لثه و یا خونریزی رخ بدهد. گاهی اوقات در اثر ارتودنسی و واردشدن نیروی بیش از اندازه روی دندان می‌تواند آبسه ژنژیوال شکل بگیرد.
آبسه دندان‌عقل
دندان‌های عقل از آخرین دندان آسیاب پشتی است که در انتهای دهان قرار می‌گیرد. این دندان‌ها در اغلب موارد استفاده مفید چندانی ندارند؛ اما به‌دلیل قرارگرفتن در انتهای دهان مسواک‌زدن و نخ کشیدن آن‌ها سخت است و بعد از گذشت چند سال در صورت عدم مراقبت پوسیده می‌شوند. دندان‌های عقل نسبت به دیگر دندان‌ها حساس‌تر و ضعیف‌تر هستند و در صورت بروز مشکل می‌توانند درد شدیدی را به همراه داشته باشند. دندان‌های عقل در صورت بروز عفونت و عدم پیگیری برای درمان آن‌ها می‌توانند باعث ایجاد آبسه‌های شدید و دردآور شوند.
آبسه دندان عصب‌کشی شده
در موقع عصب‌کشی دندان باید مراقب بود که متریال به‌جامانده از عصب دندان به ریشه دندان وارد نشود؛ چراکه نفوذ این متریال به داخل دندان و ریشه باعث ایجاد آبسه در اطراف ریشه دندان و لثه می‌شود. در هنگام بروز آبسه به این دلیل باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
علائم آبسه دندان
در صورت بروز آبسه دندان در بیشتر موارد دردی را در ناحیه اطراف دندان حس می‌کنیم. در صورت فشار واردکردن با دست به دندان مشکوک به آبسه یک درد شدید در قسمت بالای دندان حس می‌کنید. اگر درستتان را روی لثه بالای دندان بگذارید معمولاً یک نبض کوچک را حس می‌کنید. در طول گذشت چند روز از ایجاد آبسه دندان ممکن درد آن به فک و زیر دهان گسترش یابد. در مواردی ممکن است آبسه خود را شکل برآمدگی روی لثه نشان دهد؛ این برآمدگی‌ها کاملاً شبیه به جوش است و با فشاردادن آن مایعی به بیرون تراوش می‌شود که چرک ناشی از ایجاد آبسه است. در صورت مشاهده این علائم باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کرد تا عفونت ناشی از آبسه دندان به سایر قسمت‌های سروگردن گسترش پیدا نکرده است.
جلوگیری از ایجاد آبسه دندان
برای جلوگیری از به‌وجودآمدن آبسه دندان باید بهداشت دهان و دندان را به‌طور کامل حفظ کنید. برای این کار باید موارد زیر را رعایت کنید:
- حتی در صورت عدم مشکل سعی کنید در بازه زمانی حدوداً ۶ ماه یکبار برای چکاپ کامل دندان‌هایتان به دندانپزشک مراجعه کنید.
- سعی کنید دندان‌هایتان را هر روز دو بار با خمیر و مسواک مناسب تمیز کنید.
- مسواک خود را در بازه زمانی 3 ماه یکبار عوض کنید.
- از نخ دندان برای تمیزکردن بین دندان و نواحی که به کمک مسواک نمی‌توان به‌راحتی به آن دسترسی داشت استفاده کنید.
- اگر یکی از دندان‌های شما به دلیل پوسیدگی و یا لق شدن درد دارد سعی کنید در کوتاه‌ترین زمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
- عامل اصلی پوسیدگی دندان شیرینی است؛ سعی کنید تا حد ممکن مصرف شیرینی و مواد حاوی قند را کم کنید.
- سعی کنید تکه‌های غذا و میوه بعد از مصرف بر روی لثه و بین دندان‌هایتان باقی نماند.
درمان آبسه دندان
درمان آبسه دندان یعنی ازبین‌بردن عفونت و درد ممکن است به روش‌های زیر طبق نظر پزشک انجام شود:
- درمان با آنتی‌بیوتیک در صورت گسترش عفونت به نواحی مختلف سروگردن؛ اما باید توجه داشته باشید که مصرف آنتی‌بیوتیک فقط عفونت گسترش‌یافته را کاهش می‌دهد و آبسه را درمان نمی‌کند.
- کشیدن دندان پوسیده در صورت عدم درمان آبسه دندان به روش‌های دیگر.
- عصب‌کشی دندان و تخلیه عفونت موجود در آبسه از طریق کانال‌های ریشه‌ای. بعد از انجام عصب‌کشی فضاهای سوراخ شده در دندان را با ماده مخصوص پر می‌کنند
- استفاده از عمل جراحی برای تخلیه آبسه در محل‌های حساس مانند آبسه پریودنتال
درصورتی‌که آبسه شما شدت نگرفته است می‌توانید بدون مراجعه به پزشک با روش‌های زیر آن را کنترل کنید:
- از آن جایی که نمک یکی از نابودکننده‌های باکتری و عفونت از شما می‌توانید، با شستن دهان به‌وسیله آب و نمک عفونت‌های موجود در دهان و لثه را از بین ببرید.
- استفاده از جوش‌شیرین به‌دلیل خاصیت قلیایی که دارد اجازه رشد باکتری در محیط اسیدی دهان را نمی‌دهد.
- استفاده از یخ می‌تواند تورم ناشی از آبسه دندان را کاهش دهد و موجب کمترشدن درد و عدم گسترش آن شود. هر چند این روش آبسه دندان را از بین نمی‌برد؛ اما می‌تواند علائم آن را برای مدتی تا مراجعه به پزشک کاهش دهد.
سخن پایانی
آبسه دندان می‌تواند در صورت عدم پیگیری و گسترش در نواحی مختلف خطرات جدی را به وجود آورد. آبسه دندان انواع مختلفی دارد که باتوجه‌به محل ایجاد آبسه و دلیل ایجاد آن دسته‌بندی می‌شود. اگرچه درمان آبسه دندان می‌تواند کار آسانی باشد؛ اما باید به‌محض ایجاد علائم آن در دهان و دندان به پزشک متخصص مراجعه کنید، ما در کلینیک لبخند سپید با کادری مجرب و متخصص آماده کمک به شما مراجعین گرامی می باشیم . از علائم آبسه دندان می‌توان به درد و تورم در ناحیه دندان و لثه اشاره کرد. این عارضه به‌صورت خانگی یا خودبه‌خود درمان نمی‌شود؛ شما با روش‌های خانگی تنها می‌توانید علائم و درد آن را از بین ببرید و برای درمان قطعی حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.